رنگ هاي مكمل ، رنگ هاي اصلي و رنگ هاي متضاد

دايره ي رنگ هاي مكمل 

دايره ي رنگ هاي مكمل، نموداري از طيف رنگ هاي مختلف است كه چگونگي تركيب و قرار گرفتن رنگ ها را به ما نشان مي دهد.

دايره ي رنگ ها به سه قسمت تقسيم مي شود:

    رنگ هاي اصلي

    رنگ هاي ثانويه

    رنگ هاي تركيبي

رنگ هاي اصلي يا رنگ هاي درجه اول

رنگ هايي كه در ساختنشان از تركيب رنگ هاي ديگر استفاده نمي شود و به وجود آورنده ي رنگ هاي ديگر هستند را، رنگ هاي اصلي يا رنگ هاي درجه اول مي گويند. رنگ هاي زرد، قرمز و آبي، رنگ هاي اصلي اند. اگر اين رنگ هاي اصلي، با رنگ هاي سفيد و مشكي تركيب شوند، سايه هاي روشن تر و تيره تر خود را ارائه مي دهند. رنگ ها به دو دسته ي سرد و گرم تقسيم مي شوند، كه رنگ هاي زرد و قرمز، رنگ هايي گرم و رنگ آبي رنگي سرد است. از تركيب دو رنگ اصلي، رنگ خاكستري تيره، حاصل مي شود.

تركيبات رنگ هاي اصلي

    از تركيب رنگ هاي اصلي زرد و آبي، رنگ سبز

    از تركيب رنگ هاي اصلي زرد و قرمز، رنگ نارنجي

    از تركيب رنگ هاي اصلي قرمز و آبي، رنگ بنفش

ساخته مي شود. در كنار هم قرار گرفتن و تركيب اين رنگ ها، دايره ي رنگ ها به وجود مي آيد.

رنگ هاي مكمل چه رنگ هايي هستند؟

براي يادگيري و آموزش رنگ هاي مكمل در ابتدا بهتر است بدانيد كه رنگ هاي مكمل در اصل چه هستند؟ مكمل رنگ ها يا همان رنگ هاي درجه دوم، رنگ هاي متضادي هستند كه قرار گرفتن آن ها در كنار يكديگر، هارموني زيبايي دارد، در واقع رنگ هاي مكمل؛ تكميل كننده و كامل كننده ي يك ديگرند. از تركيب دو رنگ مكمل با يكديگر، رنگ خنثي و خاكستري تيره به وجود مي آيد.

رنگ هاي مكمل

ساخت، اساس و آموزش رنگ هاي مكمل، به شكل زير است:

دو رنگ داريم؛ يكي رنگ اصلي و ديگري، رنگ مكمل رنگ اصلي است. رنگ مكمل خود از دو رنگ اصلي ديگر تشكيل شده است.

براي مثال: دو رنگ آبي و نارنجي

رنگ آبي رنگ اصلي و رنگ نارنجي، مكمل رنگ آبي است؛ كه خود رنگ نارنجي از دو رنگ زرد و قرمز ساخته شده است. رنگ آبي، زرد و قرمز، رنگ هاي اصلي هستند

در تركيب رنگ هاي مكمل، يكي از رنگ ها رنگ گرم و ديگري رنگ سرد است، به همين دليل باعث ايجاد كنتراست؛ يعني يك ديد طبيعي مي شود كه در نقاشي با رنگ هاي مكمل مهم است . در اين حالت، هر دو رنگ، روشن تر به چشم مي خورند و موجب جلب توجه براي بيننده مي شوند. دو رنگ از رنگ هاي مكمل، زماني كه در كنار يكديگر قرار مي گيرند؛ باعث جلوه ي يكديگر مي شوند. همانطور كه در طبيعت؛ قرار گرفتن گل سرخ در ميان برگ هاي سبز،زيبايي چند برابري را براي گل به وجود مي آورد.

در كنار يكديگر قرار گرفتن رنگ هاي مكمل، چشم نواز است و باعث افزايش ميزان تاثيرات رنگ ها مي شود. هم چنين موجب مي گردد تا تركيبات برجسته تر و درخشان تر به چشم بخورد.

نكته اي در رابطه با رنگ هاي مكمل وجود دارد اين است كه، تركيب دو رنگ مكمل با نسبت مساوي با يك ديگر رنگ خاكستري را ايجاد مي كند، كه اين مطلب تنها در حد تئوري مي باشد، چرا كه رنگ هاي مكمل و رنگ هاي اصلي كه در واقعيت ساخته مي شوند، نسبت هاي مورد نياز و رنگ هاي واقعي مورد نياز نيستند و همچنين رنگ هايي كه در تئوري گفته شده است، طيف هاي نوري مي باشند و نه رنگ هاي نقاشي و موجود در بازار،و همچنين تركيب صحيح را به وجود نمي آورند.

ليست رنگ هاي مكمل

    رنگ بنفش، مكمل رنگ زرد

    رنگ نارنجي، مكمل رنگ آبي

    رنگ سبز، مكمل رنگ قرمز

رنگ هاي مكمل رنگ طوسي

زماني كه رنگ ‌هاي مكمل را با يكديگر تركيب ‌كنيم، رنگ طوسي ساخته مي شود. چشم ها پس از ديدن يك رنگ طوسي، احتياج دارند تا رنگ هاي مكمل طوسي را هم ببيند. بنفش و زرد، نارنجي و آبي، قرمز و سبز، رنگ‌ هاي مكمل طوسي هستند.

رنگ هاي تركيبي

همانطور كه گفتيم؛ از تركيب دو رنگ اصلي، رنگ مكمل ساخته مي شود. حال اگر به ميزان مساوي، يك رنگ اصلي و يك رنگ مكمل را با يكديگر تركيب كنيم، رنگ تركيبي جديدي به وجود مي آيد.

تضاد هاي رنگي عبارتند از:

    تضاد فام

    تضاد تاريك روشن

    تضاد سرد و گرم

    تضاد مكمل ها

    تضاد هم زمان

    تضاد اشباع

تضاد فام: ساده ترين نوع تضاد رنگ ها، تضاد فام است. در اين نوع تضاد تنها كافي ست تا رنگ هايي را كه درصد اشباع آن ها بالاست را در كنار يكديگر قرار دهيم.

تضاد تاريك روشن (تضاد بين جلوه هاي دو رنگ): سياهي و سفيدي نماد روز و شب هستند، و بهترين و قوي ترين ابزار بيان براي يك نقاش مي باشند. اين دو رنگ، رنگ سياه و سفيد دو قطب متضاد اند كه در بين اين دو رنگ، رنگ هاي خاكستري زيادي وجود دارد كه ديدن اين رنگ هاي خاكستري به حساسيت چشم وابسته است. رنگ خاكستري به دليل خنثي بودن، به رنگ هاي اطرافش بستگي دارد؛ با رنگ هاي متضاد خو گرفته و از شدت آن ها مي كاهند و مي توانند اثر آن ها را كم تر كنند. رنگ خاكستري يا از تركيب رنگ هاي سياه و سفيد و يا از تركيب رنگ هاي مكمل به وجود مي آيد.

تضاد سرد و گرم: يكي از دلايل استفاده از رنگ هاي متضاد در نقاشي، و به كار بردن رنگ هاي متضاد و استفاده از رنگ هاي سرد و گرم، مي تواند همين باشد كه رنگ هاي سرد و گرم مي توانند احساس سرما يا گرما را به افراد و محيط، وارد كنند.

تضاد رنگ هاي مكمل: در دايره ي رنگ هاي مكمل، دو رنگ علاوه بر مكمل بودن، مي توانند رنگ هاي متضاد در نقاشي نيز باشند. براي مثال: رنگ زرد و بنفش علاوه بر مكمل بودن؛ در تضاد شب و روز نيز قرار مي گيرند.

تضاد هم زمان: اين تضاد زماني صورت مي گيرد كه چشم هاي فرد، رنگ هايي را ديده و هم زمان و به طور ناخود آگاه رنگ هاي مكمل آن را نيز احساس مي كند؛ در حالي كه ممكن است رنگ هاي مكمل در آن محيط و به طور كلي، در ديد، قرار نگرفته باشند.

تضاد اشباع: اشباع هر رنگ در واقع ميزان خالص بودن رنگ را نشان مي دهد. اين نوع تضاد در بين رنگ هاي قوي و سنگين ايجاد مي شود.

رنگ هاي خنثي: به رنگ هايي كه از تركيب رنگ هاي ديگر ساخته مي شوند، رنگ هاي خنثي مي گوييم. رنگ هاي خنثي مي توانند تاثيرات منفي يا مثبتي را بگذارند. رنگ هاي قهوه اي، خاكستري، سياه، بژ و سفيد رنگ هايي خنثي هستند.

رنگ هاي داغ: رنگ هاي داغ با رنگ هاي ديگر تركيب نشده اند و بسيار قوي و تهاجمي اند و موجب تحريك سيستم عصبي افراد مي گردند. يكي از نمونه هاي اين رنگ ها رنگ قرمز است.

رنگ هاي يخ : رنگ هاي يخ ، حالت برف و يخبندان را تداعي مي كنند و احساساتي كه توسط رنگ هاي يخ به وجود مي آيد، درست در مقابل احساساتي كه رنگ داغ به وجود مي آورند قرار مي گيرد. براي نمونه اي از رنگ هاي يخ؛ رنگ آبي را مي توان نام برد.

رنگ‌هاي گرم : رنگ هاي گرم، رنگ هايي هستند كه در ميان دو طيف نوري نارنجي و زرد ، و در تركيبشان رنگ قرمز نيز وجود دارد، رنگ هاي گرم نشاط آور و هيجان انگيزند و احساس گرما را منتقل مي كنند. در طراحي ها، رنگ هاي گرم را، رنگ هاي نزديك نيز مي نامند چرا كه باعث مي شوند، اشياء نزديك تر به چشم بيايند.